Heb je wel eens te horen gekregen dat je niet mag afstappen omdat ‘je paard dan wint’? Dat je hem zo leert dat hij door bepaald gedrag ‘onder het werk uit komt’? En dat je, als je niet doorbijt, je altijd zult blijven afstappen in spannende situaties?”
En voelt dit als falen?
Dan heb ik nieuws voor je! Als jouw paard gespannen of opgewonden is en dat bij jou voor een oncomfortabel en onveilig gevoel zorgt, dan mag je van mij afstappen.
Angst kan alles omvattend zijn. Of je nu ooit een ongeval hebt gehad of dat je brein met je op de loop gaat. Gedachten worden door je brein net zo echt ervaren als een werkelijke gebeurtenis.
Wat is angst?
Angst wordt gecontroleerd door een zeer primitief stukje van ons brein, de Amygdala of wel het reptielenbrein. Het is het deel van je hersenen dat instinctief reageert op prikkels die het herkent uit het verleden. Als je erg schrikt of bang bent dan geeft je reptielenbrein je seintjes voor primitieve reacties: vecht! vlucht! of bevries!
De thalamus is het deel van onze hersenen waar prikkels worden opgevangen. Prikkels kunnen van alles zijn een geur, geluid of een fysiek gevoel. Een heel klein deeltje van de informatie stuurt het rechtstreeks door naar het reptielenbrein, de amygdala. Het grootste deel van de informatie gaat naar de cortex, waar een weloverwogen proces plaatsvindt. Dat
vertaalt de prikkels, bedenkt een reactieplan en informeert vervolgens de amygdala.
Maar daar kan die amygdala allemaal niet op wachten. Die reageert instinctief en supersnel op de eerste prikkel die het herkent, door een enorme hoeveelheid hormonen en neurotransmitters – adrenaline – in je lijf te pompen. Al die adrenaline veroorzaakt zo veel stress en emoties dat rustig nadenken niet meer mogelijk is. Je kunt hierdoor jezelf niet
meer goed controleren, laat staan dat je je paard kunt geven wat ie nodig heeft!
Daarom mag je van mij afstappen! Of hoef je niet eens op te stappen!
Jouw paard kan op jouw angst reageren. Je voorkomt zo escalatie. Als je bent afgestapt kun je je paard aan het werk houden met bijvoorbeeld werken aan de hand. Hierdoor blijft de focus op het werk en niet op je angst.
Werken aan de hand
Rechtrichtende arbeid aan de hand is een onderdeel van het klassieke Skala der Ausbildung. Het is een kunst die elke ruiter zich eigen kan maken en kan inzetten als gymnastiserende ondersteuning. Werken aan de hand biedt buigingsoefeningen als schouderbinnenwaarts, schouderbuitenwaarts, travers, renvers. Deze oefeningen helpen om spanning in het paardenlichaam te laten afvloeien en het paard onder andere te leren de achterbenen correct onder de massa te plaatsen.
Zodra je bent afstapt kun je je paard, maar ook jezelf, hierdoor een alternatief bieden en gezamenlijk aan het werk blijven. Jouw focus verlegt zich dan van angst naar arbeid en bij beiden zal de spanning afnemen.
Blijf je zelf nerveus maar lijkt het paard nergens meer last van te hebben, richt jezelf dan op een opstijgsessie zonder de intentie te hebben te gaan rijden.
Rijden is dan een stap te ver, zie het opstijgen als oefening. Stijg een aantal keren op en af totdat jullie beiden ontspannen zijn en stop dan de sessie. Breng het paard naar stal en geniet van de ‘overwinning’.
“Ja, meteen weer opstappen, dat is het beste.”
“Doe nu maar wat ik zeg, dan komt het vanzelf goed.”
“Stel je niet aan, hij doet toch niks?”
“Gewoon doen, het gaat vanzelf weg.”
“Even doorbijten, als je eenmaal aan het rijden bent vergeet je je angst wel.”
“Pak hem maar een beetje aan, dan hou je de controle.”
Hoe vaak ik tegen deze dooddoeners ben aangelopen, het is niet meer op 2 handen te tellen. En wordt gezegd door mensen die angst zelf niet kennen en zich dus ook niet in jouw schoenen kunnen verplaatsen. Maar angst is voor iedereen anders. Angst is er in alle soorten en maten. Het allerbelangrijkste is dat je je er niet voor schaamt, het niet weg stopt en dat je ermee aan de slag gaat.
Waar start je?
Voel jij ook wel eens die klem om je keel bij het opstijgen?
Angstige mensen zijn er iedere keer weer van overtuigd dat iets naars gaat gebeuren, ook al is het (bijna) nooit gebeurd. Je kunt leren om dit denkpatroon te doorbreken. Dit doe je door jouw rampgedachten te onderzoeken met behulp van een aantal kritische vragen:
- Helpt deze gedachte mij om me minder angstig te voelen?
- Is het 100% zeker wat ik denk?
- Is er ook een andere verklaring die ik misschien over het hoofd zie?
- Is er ook een andere afloop mogelijk?
- Wat zou een goede vriend(in) nu tegen me zeggen om te helpen?
Wat is je doel?
Is jouw doel haalbaar?
Schrijf je doel op. Denk aan wat je wél wilt. Wat er nog wel goed gaat, hoe vaak het WEL goed is gegaan! Formuleer net zo lang totdat jouw doel volledig positief is omschreven. Iets wat op papier staat is tastbaar! Hoe wil je rijden? Waar wil je rijden? Wat wil je kunnen? Waarom wil je dat kunnen? Hoe voelt het als je dat weer kunt?
Als jij bang bent en jezelf daar iedere keer doorheen moet drukken dan ben je na elke rit wellicht even opgelucht en trots. Maar de dag erna is die angst er gewoon WEER. En begint de strijd met jezelf opnieuw.
Wat heb jij nodig om stressvrij te kunnen rijden? Welke vaardigheden heb je nodig? Wat ontbreekt er en wat kun je nu al wél? Hoe hou je jezelf in beweging en ga je niet zitten afwachten?
Een doel kun je ophakken in subdoelen:
- Paardvaardigheid
Denk aan werken aan de hand, longeren met dubbele lijnen, werken aan de lange teugel,
een goed opstijgritueel en communicatie via lichaamstaal. Jezelf bekwamen in deze
vaardigheden geeft je niet alleen afwisseling in training, maar het sterkt ook je reflexen
en inzicht. - Zelfvertrouwen
Zijn er naast rijden nog andere factoren die je angst kunnen triggeren? Speelt er thuis
iets dat je niet makkelijk achter kunt laten bij de staldeur? Twijfel je naast je capaciteiten
als ruiter wellicht nog aan andere dingen? Het aanpakken en verwerken hiervan gaat je
helpen om steviger in het zadel te zitten. Het werken met andere paarden dan die van
jezelf helpt ook! - Goede houding en zelfzekere zit
Een goede conditie, meer body-awareness, balans, spierkracht en het vermogen om te
anticiperen op de bewegingen van je paard geven je meer zelfvertrouwen. Zittraining op
een braaf paard of een simulator is een goede ondersteuning. Maar ook het beoefenen
van een andere sport is aan te raden. - Inzicht in het gedrag van jouw paard
Er zijn heel veel boeken en videomateriaal op YouTube over paardengedrag en
leerprincipes. Hoe beter je paardengedrag gaat begrijpen, hoe beter je je paard gaat
lezen en aanvoelen. Dit geeft extra handvatten in de communicatie tussen jou en je
paard.
En in de tussentijd dat je aan jezelf en je paard werkt: gewoon afstappen als het je even teveel wordt. Even aarden op de grond, voel je voeten, synchroniseer met de bewegingen van het paard, krijg controle over je gedachten door het paard aan de hand te werken, net zolang tot je voelt dat je je lichaam en geest weer van jou zijn.
Vanaf daar kun je weer opstappen. Maar dat hoeft niet.
Het managen van je angst is je belangrijkste taak. Verwacht niet teveel van jezelf, gun jezelf tijd en geniet van elke kleine stap vooruit. Laat je niet van de wijs brengen door meningen van anderen! Het is jouw pad! Anderen voelen niet wat jij voelt.
Sluit elke sessie positief af, dan hou je moed voor de volgende!
Ook jij kunt dit! Liefs, Monya